Mentaal gezond: ‘Openheid is de eerste stap naar betere tijden’
Op donderdag 23 mei vindt in Rotterdam het Gezond010-congres Mentaal gezond: een hoofdzaak plaats. Viviana Buizert van stichting Het Witte Bos maakt die dag tijdens een workshop depressie bespreekbaar. ‘Onderschat de waarde van ervaringsdeskundigen niet.’
Ervaringsdeskundigheid: kunst of kunde?
Buizert: ‘Een schijntegenstelling en lichte provocatie, die Elwin Goedgedrag en ik als titel hebben gekozen voor onze presentatie tijdens het Gezond010-congres. Er is in de geestelijke gezondheidszorg momenteel veel te doen over ervaringsdeskundigheid. Het geloof erin is groot en je kunt zelfs opleidingen volgen waar je leert hoe je je ervaring kunt inzetten voor cliënten. We vinden het goed dat ervaringsdeskundigheid serieus wordt genomen en ondersteunen deze ontwikkeling vanuit onze expertise.’
Hoe kunnen ervaringsdeskundigen van toegevoegde waarde zijn op de reguliere hulpverlening?
‘Laat ik putten uit mijn eigen leven. Psychiaters, psychologen – ik heb in tien jaar tijd behoorlijk wat van de geestelijke gezondheidszorg gezien. De rode draad is kritisch naar jezelf kijken. Wat gebeurt er in je leven en hoe reageer je daar op? En welke strategie kun je ontwikkelen om je leven nu aangenamer te maken? Belangrijk, maar als cliënt ook lastig. Er wordt kwetsbaarheid van je gevraagd, die niet wederkerig is. Want hulpverleners hebben geleerd vooral afstand te bewaren.’
En ervaringsdeskundigen behouden die afstand tot cliënten niet?
‘Nou, het gaat ons om de empathie, de oprechte empathie, die we kunnen bieden. De erkenning van iemand die écht begrijpt wat jij voelt is zeer waardevol. Het besef dat je niet de enige bent, dat het niet gek is dat je worstelt. Waarmee dan ook. In mijn geval was het een depressie. Openheid geeft ruimte en zorgt dat je steun kunt ontvangen.’
Die openheid is niet vanzelfsprekend. Met het project Alles Goed willen jullie het taboe op depressie te doorbreken.
‘Breken we een been, dan vertellen we daar honderduit over. Maar als we het geestelijk zwaar hebben, dan schamen we ons en zeggen we niets. Een depressie gaat vaak gepaard met een laag zelfbeeld. We ontzeggen onszelf steun, vinden het moeilijk om het te vragen. Ik sprak buiten mijn therapieën ook met niemand over mijn depressie. Hoe konden de mensen in mijn omgeving me dan ooit helpen? Ik ben blij dat ik die stilte heb doorbroken, en veruit de meeste mensen reageren veel fijner dan je denkt. Ik geloof dat openheid de eerste stap naar betere tijden is.’
Alles Goed bestaat onder meer uit gesprekken tussen koppels over de depressie van één van hen. Waarom deze focus op de omgeving?
‘Omdat je leeft met de mensen om je heen. Een depressie lost niet op door er individueel en geïsoleerd mee aan de slag te gaan. Wij ontwikkelen materialen die kunnen helpen om het gesprek te openen. Wat vraag je wel en wat vraag je niet aan iemand die in een depressie zit of heeft gezeten? Mensen blijken hier vaak te voorzichtig in, vragen soms zelfs helemaal niets omdat ze niet weten wat “kan en mag”. Jammer, want zo blijft de afstand onnodig in stand.’
Een vicieuze cirkel.
‘Die we willen doorbreken met ervaringsverhalen. We hebben de videogesprekken, een kaartspel en op 8 mei opent in het Timmerhuis in Rotterdam een foto-expositie. Praten helpt, maar beelden kunnen je misschien nog wel meer raken.’
Alles Goed is een ontroerende, integere en vreugdevolle zoektocht naar hoe om te gaan met depressie. Zowel voor mensen die zelf met depressie worstelen als voor hun omgeving. De persoonlijke verhalen, ervaringsdeskundigheid, oordeelloos naar elkaar luisteren en participatie staan centraal in het project. Meer weten of samenwerken? Kijk op Allesgoed.org.
Fotocredit: Allard de Witte/Allesgoed.org
