Omgaan met dagelijkse stress helpt rokers met stoppen

Grip en Gezondheid doorbreekt de vicieuze cirkel van financiële problemen, stress en roken. Dat blijkt uit de tussentijdse resultaten van dit onderzoeksproject van Healthy’R, het Rotterdamse centrum voor gedragsonderzoek en ontwikkeling.

Even een sigaretje. Het is voor veel rokers een standaardreactie op een stressvolle situatie. Dat maakt stoppen met roken niet eenvoudig. Zeker niet voor wie dagelijks stress ervaart. Veel Rotterdammers met een laag inkomen hébben die dagelijkse spanning, mede doordat ze het financieel lastig hebben. ‘Stress en financiële problemen kunnen mensen lam leggen,’ zegt Sara Shagiwal, PhD-onderzoeker van Healthy’R. ‘Deze mensen hebben veel aan hun hoofd en moeten continu moeilijke keuzes maken. Dit kost niet alleen veel energie, maar zorgt er ook voor dat iemand steeds minder “mentale bandbreedte” heeft om helder te denken. De effecten? Tunnelvisie, weinig zelfcontrole, irrationele beslissingen en ongezond gedrag. Zoals stress proberen te dempen met roken. Een vicieuze cirkel, want roken leidt juist tot lichamelijke stressreacties.’

Hoog gemotiveerd

Aan Grip en Gezondheid wordt deelgenomen door 120 volwassen Rotterdammers die roken, stress ervaren en moeite hebben met rondkomen. ‘We weten dat rokers met een laag inkomen hoog gemotiveerd zijn om te stoppen,’ zegt Sara. ‘Alleen hun omstandigheden maken het ontzettend moeilijk. Ze roken vaak al vanaf jonge leeftijd, hebben relatief veel rokers in hun omgeving en krijgen weinig sociale steun bij hun stoppogingen. Tel daar de dagelijkse en financiële stress bij op en je begrijpt dat het voor hen ontzettend lastig is om op eigen kracht een punt achter het roken te zetten.’

Minder stress

De deelnemers volgen de training Minder Stress van Indigo en Avant Sanare. ‘Een envelop van de Belastingdienst of wéér een procedure bij de gemeente kan deze mensen naar de keel grijpen,’ zegt Sara. ‘Tijdens de trainingsdagen leren ze manieren om deze stress te herkennen en ermee om te gaan. Zodra ze deze manieren met succes toepassen in hun dagelijkse leven, neemt de stress af en krijgen ze steeds weer iets meer van hun bandbreedte terug. Met die teruggewonnen mentale ruimte wordt ook de kans groter dat het ze lukt om te stoppen met roken.’

Iets bereikt

Nudgingtechnieken helpen om het gewenste gedrag, zoals stoppen met roken en aanwezig zijn op de vijf cursusdagen, te stimuleren. ‘Deelnemers sparen met een stempelkaart voor een volle boodschappentas van Albert Heijn, gevuld met gezonde producten,’ zegt Sara. ‘Bij de eerste bijeenkomst staan de eerste drie van de acht aanwezigheidsstempels er al op. Dit voelt voor hen alsof ze al iets bereikt hebben. En dit motiveert weer om de stempelkaart vol te krijgen.’

Hulp bij geldzaken

Een deel van de groep krijgt van een buddy hulp bij geldzaken. Brieven worden geopend en met instanties de juiste afspraken gemaakt. ‘Samen orde op zaken stellen,’ zegt Sara. ‘En buddy’s luisteren vooral ook. Financiële problemen zorgen voor veel schaamte. Vanaf de zijlijn heb ik mensen echt zien opbloeien. Na de schaamte kwam de trots als ze positief nieuws hadden. Over hoe ze ergens mee waren omgegaan. Of als ze een aantal dagen niet hadden gerookt.’

Veelbelovend

De hoofdresultaten van Grip en Gezondheid worden dit najaar verwacht. De tussentijdse resultaten zijn veelbelovend: deze laten een afname zien in stress en roken. Sara Shagiwal: ‘De integrale aanpak lijkt dus voor gezondheidswinst te zorgen. En de toegenomen bandbreedte is voor mensen natuurlijk ook voor andere vlakken van hun leven fijn. Ze hebben meer ruimte om mooie plannen te maken en daadwerkelijk dingen te ondernemen.’

Grip en Gezondheid is een onderzoeksproject van Healthy’R waarin Erasmus School of Social & Behavioural Sciences van de Erasmus Universiteit Rotterdam, gemeente Rotterdam, Indigo Rijnmond en Avant Sanare samenwerken. Meer weten? Kijk op Healthyr.nl/work/grip-en-gezondheid.