Suïcidepreventie in Rotterdam (1): de feiten en cijfers

Suïcidepreventie wordt in 2025 alleen maar belangrijker. Dan treedt de Wet integrale suïcidepreventie in werking. Gemeenten worden hierin verplicht een lokaal beleid te ontwikkelen om suïcide te voorkomen. De komende tijd besteedt Gezond010 aandacht aan dit onderwerp. In deel 1: suïcidepreventie in Rotterdam: de feiten en cijfers.

Gezond010-partner Indigo organiseerde in januari een minisymposium over suïcidepreventie. Dit evenement werd mogelijk gemaakt door de gemeente Rotterdam. In evenementenlocatie Lommerrijk waren ruim 150 professionals aanwezig. Onder hen waren vooral mensen die werken in het onderwijs, bij welzijnsorganisaties, in wijkteams of bij de beleidsafdeling van een gemeente. Ook waren er meerdere ervaringsdeskundigen.

Stabiel aantal

Voordat zij het met elkaar gingen hebben over het signaleren en bespreekbaar maken van zelfdoding, werd stilgestaan bij de feiten en cijfers. Dit deed Lizanne Schweren, senior onderzoeker bij 113 Zelfmoordpreventie. Dit is de nationale organisatie voor preventie van suïcide. Zij liet zien dat het aantal zelfdodingen vanaf 1980 afnam. Na de financiële crisis in 2008 nam het aantal weer toe. Sindsdien is het aantal min of meer stabiel. ‘Het aantal zelfdodingen neemt helaas dus niet af. En dat terwijl we er samen zo hard aan werken’, hield Lizanne de zaal voor.

1.862 zelfdodingen in 2023

In 2023 vonden er in Nederland 1.862 suïcides plaats, zo’n 5 per dag. In Rotterdam maakten in 2023 63 mensen een einde aan hun leven. Duidelijke cijfers over het totaal aantal suïcidepogingen ontbreken. De schatting is dat in Nederland jaarlijks 40.000 pogingen tot zelfdoding worden gedaan. In de regio Rijnmond doen jaarlijks naar schatting ruim 900 mensen een poging. In totaal hebben 485.000 mensen wel eens suïcidale gedachten. Onder jongeren tussen de 10 en 30 jaar is zelfdoding doodsoorzaak nummer één. Ook bij mannen tussen de 40 en 70 jaar vindt relatief veel suïcide plaats.

Beleid kan helpen

‘Door suïcide sterven 2,5 keer zoveel mensen als door verkeersongelukken’, plaatste Lizanne de cijfers in perspectief. ‘Het aantal verkeersdoden is drastisch gedaald sinds de overheid een breed scala aan maatregelen heeft aangenomen. Denk aan de autogordel, hogere boetes en het beperken van de maximum snelheid. Dit toont aan dat je met beleid invloed kunt uitoefenen. We hopen daarom dat we op lange termijn ook de effecten gaan zien van de Wet integrale suïcidepreventie.’

1 suïcide raakt 135 mensen

Van alle mensen die door suïcide overleden, kreeg 40 % op dat moment geestelijke gezondheidszorg. 75% van hen had in het jaar ervoor contact met de huisarts. Lizanne: ‘Dat laat zien dat de huisartsen een belangrijke signaleringsfunctie hebben. Maar de meeste mensen doen een poging op een moment dat ze geen zorg krijgen. Dit maakt het soms lastig om suïcidale gedachten te signaleren. En om suïcide of een poging daartoe te voorkomen. Preventie is belangrijk, omdat de impact van suïcide enorm is. Gemiddeld raakt 1 zelfdoding 135 mensen. Dat betekent dat jaarlijks 250.000 Nederlanders hierdoor geraakt worden. Dat is vergelijkbaar met alle inwoners van Eindhoven.’

Stijgend aantal hulpvragen bij 113

Praten over suïcide kan helpen om erger te voorkomen. Dit kan met naasten of zorgverleners. Contact met 113 Zelfmoordpreventie is vaak een laatste redmiddel. Dit is gratis en anoniem en kan telefonisch of via chat. Lizanne: ‘De missie van 113 Zelfmoordpreventie is een land waarin niemand eenzaam en radeloos sterft door zelfdoding. Helaas zien we het aantal hulpvragen aan 113 stijgen. In 2023 waren dit er ruim 184.000. Dat zijn 500 hulpvragen per dag. Als zelfdoding beter bespreekbaar is en de zorg innovatiever en menselijker wordt georganiseerd, kunnen jaarlijks honderden suïcides voorkomen worden. Daar zijn we van overtuigd.’

In de komende edities van deze artikelenreeks kun je onder meer lezen over het bespreekbaar maken van suïcidaliteit, de plannen voor suïcidepreventie in Rotterdam én het adviesrapport van de Brede Raad 010 en Young010.