Groene initiatieven verenigen zich om voet aan de grond te krijgen

Van buurtmoestuinen tot stadslandbouwprojecten en voedselbossen. Rotterdam kent veel verschillende groene (voedsel)initiatieven. Om blijvend maatschappelijke impact te maken, trekken deze initiatieven samen op in vereniging Groen010. ‘Een buurtmoestuin kan de buurt ook veiliger maken.’

77 pagina’s. Zo dik is het rapport “Naar een Rotterdams Netwerk van Groene (Voedsel)Initiatieven”. Het document (hier te downloaden) is het resultaat van een zelfonderzoek dat werd gedaan door 34 groene (voedsel)initiatieven in Rotterdam. De auteur: Rutger Henneman. Deze sociaal hovenier begon in 2009 samen met vriend Daniel Opbroek een buurtmoestuin aan het Bergwegplantsoen. Inmiddels hebben ze daar hun werk van gemaakt en beheren ze met Stichting GroenGoed acht Rotterdamse buurtmoestuinen.

Afhakende kartrekkers

De vrienden konden van hun hobby dus hun werk maken, maar dat geldt lang niet voor alle initiatiefnemers. ‘Er zijn best veel succesvolle groene initiatieven in Rotterdam,’ vertelt Rutger, ‘maar die zijn vaak het resultaat van grote investeringen op het vlak van vrije tijd, uithoudingsvermogen en risico’s en het accepteren van grote onzekerheid. Bij de meerderheid van de initiatieven heerst het gevoel dat ze continu moeten worstelen om te blijven voortbestaan. Ook omdat ze afhankelijk zijn van subsidies, die elk jaar opnieuw moeten worden aangevraagd. Of van fondsen, die strenge eisen stellen aan het toekennen van geld. Daardoor haakt menig kartrekker op een gegeven moment af.’

Goed voor de gezondheid

Dat is ontzettend zonde, zegt Rutger. ‘Het is wetenschappelijk bewezen dat stadstuinieren goed is voor de gezondheid. Sowieso helpt het om in het groen te zijn, zeker in een vrij stenige stad als Rotterdam. Daarnaast is het altijd goed om je voedsel dichtbij te produceren. Zelfvoorzienend kun je als stad van deze omvang natuurlijk nooit worden, maar alle beetjes helpen. Ook met het oog op een gezondere lucht, biodiversiteit en wateroverlast. In de stad kan het in de zomer wel acht graden warmer zijn dan op het platteland, vanwege het gebrek aan groen.’

Van terroriseren naar tuinieren

Daarnaast zit er een belangrijke sociale component aan buurtmoestuinen, stadslandbouw, voedselbossen en andere initiatieven. Rutger: ‘Mensen kunnen via dit soort initiatieven uit een sociaal isolement komen. Of aan een baan of bijbaan geholpen worden. Zelf heb ik al meerdere keren ervaren dat een buurtmoestuin kan bijdragen aan de sociale veiligheid. In Noord werd een buurt geterroriseerd door lokale jeugd. Samen met welzijnsorganisatie SOL hebben wij die jongeren bij de buurtmoestuin betrokken. Nu tuinieren ze mee om iets moois te doen voor de buurt.’

Edible Cities Network

Om ervoor te zorgen dat groene (voedsel)initiatieven die maatschappelijke rol kunnen blijven vervullen en verder ontwikkelen, moeten ze bestendiger worden. Hoe? Dat onderzochten de 34 initiatieven – verenigd in Groen010 – de afgelopen periode, mede dankzij subsidie van het Europese Edible Cities Network. Dit netwerk bestaat uit zo’n 40 steden wereldwijd, die met elkaar onderzoeken hoe het produceren/verbouwen van voedsel kan worden ingezet voor het oplossen van grootstedelijke problemen. Groen010 voert de coördinatie over het Rotterdamse living lab. Dat is een onderzoeksomgeving waarbij gelijktijdig onderzoek en innovatie plaatsvinden.

Concrete acties

Het opzetten van het netwerk Groen010 is onderdeel van het living lab. Tegelijkertijd wil Groen010 de komende periode de vijf handelingsperspectieven uit het rapport omzetten in concrete acties: 1) meer gezamenlijk lobbyen voor groene initiatieven, 2) kennis delen, 3) materiële zaken delen, 4) de exacte vorm van samenwerken bepalen en 5) het aantonen van de maatschappelijke waarde. Rutger: ‘Wat we als eerst oppakken en op welke manier bepalen we onderling. Zoals we ook iedereen betrokken hebben bij het zelfonderzoek. Alleen zo krijg je een strategie waar iedereen achter staat.’ Begin juli 2021 vond een eerste bijeenkomst plaats, waarin richting werd gegeven aan de handelingsperspectieven.

Knokken

Wat volgens Rutger buiten kijf staat, is dat de initiatieven moeten knokken voor hun plek. Letterlijk en figuurlijk. ‘Dat gevoel heb ik wel ja. In het huidige college is zeker aandacht voor groen, maar tegelijkertijd wordt er flink gebouwd en verdicht Rotterdam. We moeten ons dus verenigen om onze maatschappelijke waarde beter aan te tonen en onze lobby kracht bij te zetten. De politiek moet voelen dat wij – en met ons heel veel Rotterdammers – meekijken. Om écht stappen te zetten en bestendig te worden, moeten we samenwerken. En dat gaan we doen.’

Nieuwsgierig naar het zelfonderzoek van Groen010 en de 34 deelnemende groene (voedsel)initiatieven? Je kunt het volledige rapport hier bekijken. De satelliet Groen en gezond is in ontwikkeling. Heeft jouw organisatie ook ideeën of toepassingen om Rotterdammer groener te maken? Kom in actie en laat het ons weten via ons contactformulier.