Taalbeheersing is het verschil maken
Gezondheid kan een probleem worden als iemand de Nederlandse taal niet spreekt. ‘Als je de Nederlandse taal niet beheerst en je woont in Nederland, is dat een risico voor je gezondheid. Punt,’ aldus Fadua el Bouazzaoui van stichting Voorlichters Gezondheid.
De missie van Voorlichters Gezondheid is om gezondheidsverschillen kleiner te maken en de eigen regie van mensen te versterken. Zij helpen mensen om de weg te vinden naar de juiste zorgverlening, hulpverlening en ondersteuning. Bij Voorlichters Gezondheid draait alles om taal en communicatie. Tijdens haar werk houdt Fadua rekening met mensen die taalproblemen hebben door makkelijke woorden te gebruiken en mensen woorden te laten herhalen. ‘We stellen onszelf altijd de vraag hoe we als zorgverlener zó kunnen communiceren dat iedereen ons begrijpt.’
Geboortezorg
In het jaar 2009 begon Voorlichters Gezondheid met cursussen om gezonde zwangerschappen te bevorderen. Van de duizend baby’s die in Rotterdam werden geboren, overleden er zevenendertig. Landelijk was dat sterftecijfer veel lager, namelijk tien van de duizend. Daarom zijn de voorlichters les gaan geven in geboortezorg. ‘Tijdens die workshops ontdekten we dat deelnemers niet wisten wat bepaalde begrippen betekenen, terwijl ze die wel bij het consultatiebureau hoorden. Bijvoorbeeld een term als ‘chronisch ziek’. Zij durfden nooit te zeggen dat ze het niet begrepen’, vertelt Fadua. ‘Dit geldt voor de meeste doelgroepen die we tegenkomen. Zowel mensen met een migratieachtergrond als autochtonen uit een achterstandswijk met een lage sociaaleconomische status. De valkuil is dat men laaggeletterdheid bij autochtone Nederlanders niet op tijd herkent, omdat zij geen taalbarrière hebben.’
Formulieren
Taal en gezondheid gaan volgens Fadua heel nauw samen. Als iemand moeite heeft met lezen of schrijven, heeft dat gevolgen voor de gezondheid. ‘Omdat je dan niet goed onder woorden kan brengen hoe je je voelt.’ Juist dat vindt Fadua zo belangrijk. ‘En bij een operatie krijg je bijvoorbeeld te maken met formulieren over allergieën. Als je de Nederlandse taal niet spreekt of niet kan lezen, dan kan je het formulier ook niet goed invullen. Een tolk kan wel alles uitleggen, maar dan nog zijn er risico’s. De tolk gaat niet mee de operatiekamer in, zo simpel is het. Patiënten moeten uiteindelijk zelf kunnen communiceren met artsen,’ vindt Fadua.
Fadua hamert erop dat iedereen de taal goed genoeg moet beheersen om uit te kunnen leggen aan de zorgverlener wat zijn klacht is. Ze noemt een zin van burgemeester Aboutaleb die haar altijd is bijgebleven: ‘Als je de taal niet beheerst van het land waarin je leeft, dan ga je blind door het leven.’
Integratie
‘Als je het mij vraagt, begint integratie met taal’, benadrukt Fadua. Als voorbeeld noemt ze haar vader. ‘Een intelligente man, die niet op zijn niveau kan werken vanwege een taalbarrière.’ Ze vindt dat wanneer iemand in Nederland komt wonen, hij verplicht de Nederlandse taal moet leren. ‘Ik zie tijdens de voorlichtingen veel mensen in de bijstand. Soms denk ik: ‘wat een slimme mensen’. Die komen moeilijk aan een baan, omdat ze de taal niet beheersen. Maar in hun omgeving is taal blijkbaar niet zo belangrijk. Ze staan er gewoon niet bij stil. Als je taal wél belangrijk vindt en je weet welke knelpunten er zijn, dan kan dit een heel verschil maken.’
Het verhaal van Fadua el Bouazzaoui verscheen eerder in de eerste editie van de Rotterdamse Taalglossie GeenPunt#1. Stichting Voorlichters Gezondheid investeert in preventieve voorlichtingen aan kwetsbare groepen om de volksgezondheid te verbeteren. Meer informatie? Kijk dan op http://www.voorlichtersgezondheid.nl/
