Supermarkten ontmoedigen ongezonde keuze nog te weinig

Supermarkten kunnen nog (veel) meer doen om gezond voedsel de makkelijkste keuze te maken. Dat is de voornaamste conclusie na de publicatie van de Superlijst Gezondheid. Deze ranglijst vergelijkt wat acht Nederlandse supermarkten doen om hun klanten te helpen kiezen voor gezond eten en drinken.

De Superlijst Gezondheid werd half oktober gepresenteerd. Het onderzoek is geïnitieerd en uitgevoerd door onderzoeksstichting Questionmark, in samenwerking met het Diabetes Fonds, Hartstichting, Maag Lever Darm Stichting en Nierstichting. Zij zijn verenigd in de Alliantie Voeding voor de Gezonde Generatie. De partijen noemen man en paard: ‘Lidl, Dirk, Coop en Ekoplaza lopen voorop; Albert Heijn, Jumbo, Aldi en Plus zijn minder ver,’ valt te lezen in de toelichting op het onderzoeksrapport.

Conclusies

Het algemene beeld is dat supermarkten ongezonde keuzes nog te weinig ontmoedigen, zoals blijkt uit onderstaande conclusies uit het rapport:

• gemiddeld 82% van de aanbiedingen in reclamefolders is ongezond;
• bij vrijwel alle kassa’s liggen snoep en chocola voor het grijpen;
• supermarkten hebben zichzelf geen duidelijk doel gesteld om minder ongezonde producten te verkopen.

Het rapport wijst ook aan wat wél goed gaat bij individuele supermarkten. Zo is er een keten die bij de kassa geen ongezond voedsel meer aanbiedt. Een andere keten gebruikt Disney-figuurtjes om Schijf van Vijf-producten aantrekkelijk te maken voor kinderen.

Leren van elkaar

In het algemeen blijkt dat elke supermarkt iets van anderen zou kunnen leren. Dat denkt ook Karin de Jager, senior beleidsadviseur binnen de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling van de gemeente Rotterdam. ‘Zeventig procent van ons dagelijks voedsel kopen we in de supermarkt. Een gezonder aanbod in supermarkten kan dus een enorme impact maken op de gezondheid van mensen. Daarbij is niet alleen het aanbod, maar ook de presentatie van dat aanbod belangrijk. Denk aan de plaats van gezonde producten in de winkel en het type producten dat in de aanbieding is. Maar ook het aanbieden van gezonde recepten en via logo’s duidelijk maken wat de gezonde keuze is.’

Nulmeting

De onderzoekers zien de eerste Superlijst Gezondheid als een nulmeting “die inzichtelijk maakt dat er voor iedere supermarkt enorme kansen liggen om daadwerkelijk een gezonde supermarkt te worden”. De Jager sluit zich daarbij aan. ‘De Superlijst Gezondheid kan een duwtje in de rug zijn voor supermarkten om goede voorbeelden te volgen. En zo bij te dragen aan een omgeving die de gezonde keuze makkelijk en voor de hand liggend maakt.’

Rotterdams voedselaanbod ongezond

Ook Rotterdam kampt met een flinke uitdaging op het gebied van voedselaanbod. Vorig jaar bleek uit wetenschappelijk onderzoek van CEPHIR dat de voedselomgeving in de stad zich de afgelopen vijftien jaar ongunstig heeft ontwikkeld. Het aantal voedselaanbieders steeg met 24%, onevenredig met de bevolkingsgroei. Die forse toename werd veroorzaakt door fastfoodlocaties, restaurants, supermarkten en lunchrooms. Het aanbod versaanbieders (zoals de slager, bakker en groenteboer) halveerde juist. De stijging was het hoogst in buurten met een lagere sociale score. Daar waar obesitas en overgewicht juist het meest voorkomen. Zo nam in buurten met een lagere sociale score het aantal supermarkten met 80% toe. In buurten met een gemiddelde (+21%) en hogere sociale score (-37%) waren die cijfers significant anders.

‘Omgeving aanpakken’

‘De toename van het aantal ongezondere voedselaanbieders is een slechte ontwikkeling,’ stelde Famke Mölenberg, een van de onderzoekers en werkzaam bij de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Erasmus MC destijds in dit artikel. ‘We moeten de omgeving aanpakken om ervoor te zorgen dat de gezonde keuze de makkelijke keuze wordt. Met name in de buurten met een lagere sociale score is een gezonder voedselaanbod van groot belang.’

Satelliet Gezond verkoopt

Het verbeteren van het gezonde voedselaanbod is een belangrijk onderdeel van Gezond010: het Akkoord. Wethouder Sven de Langen liet al meermaals weten het ongezonde voedselaanbod in de stad te willen aanpakken. Binnen de satelliet ‘Gezond verkoopt’ werken partners van Gezond010 samen om een impuls te geven aan een gezonde en aantrekkelijke voedselomgeving in Rotterdam. Meer informatie daarover lees je hier.

 

Een uitgebreide toelichting op de Superlijst Gezondheid en de onderzoeks-methodiek is te vinden op de website van Questionmark. Hier kun je ook het volledige onderzoeksrapport downloaden.