Checklist helpt Rotterdamse leefomgeving gezonder te maken
Een gezonde leefomgeving draagt bij aan fittere bewoners. Daarom wil de gemeente Rotterdam de stad zo bewust mogelijk inrichten. De Checklist Gezonde Leefomgeving helpt hierbij, op allerlei mogelijk vlakken. Zodat bij een nieuwbouwproject meteen nagedacht wordt over sport- en speelruimte en als de straat opengebroken wordt voor werkzaamheden, er ook leidingen voor watertappunten worden aangelegd. Nicole van Winden en Jan Meijdam, beleidsadviseurs Gezondheid van de gemeente Rotterdam zien de checklist als een middel om het gesprek aan te gaan. ‘We gebruiken het ook om bij andere partijen en afdelingen bewustzijn te creëren. Wat kun je in de stad doen om gezonde keuzes makkelijker te maken?’
De definitie van een gezonde leefomgeving volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten: een omgeving die als prettig wordt ervaren, die uitnodigt tot gezond gedrag en waar de druk op de gezondheid zo laag mogelijk is. De gemeente kan daar aan bijdragen. De inrichting van de stad heeft namelijk invloed op zaken als luchtkwaliteit, geluidsoverlast, hittestress en veiligheid. Ook kan de inrichting uitnodigen tot beweging, spel, sporten, ontmoeting en gezond eten. Als je in een buurt woont met weinig groen, zul je niet snel een wandeling maken. En als er rondom een school alleen snackbars zitten, is de kans groot dat leerlingen eerder met een patatje lunchen dan met een salade.
Thermometer
In de stad van de toekomst is goed nagedacht over dit soort zaken. Nicole van Winden: ‘Rotterdam loopt helaas op kop als het gaat om ongezond gedrag. Drankmisbruik, roken, eenzaamheid en overgewicht, we scoren er hoog op. Om die cijfers te lijf te gaan, willen we onze collega’s helpen om het thema gezonde leefomgeving mee te nemen in de inrichting van de buitenruimte. We schrijven daarbij niets voor maar willen collega’s stimuleren om per project te bekijken wat er al is en wat beter kan. Als er dan toch iets ontwikkeld wordt, wat kunnen we er dan aan toevoegen om gezonde keuzes makkelijker te maken? Het Rotterdamse preventieakkoord (Gezond010: het akkoord) is daarbij ons vertrekpunt, de checklist een thermometer die aangeeft hoe gezond een bepaald projecten is.’
Samen
Collega Jan Meijdam, senior beleidsadviseur Gezondheid, voegt toe: ‘We willen de verschillen in gezondheid verkleinen. In sommige wijken is de levensverwachting aanzienlijk lager. We beseffen steeds meer dat we dit samen moeten doen, met de andere afdelingen van de gemeente en met partners uit ons netwerk. Deze checklist richt zich echter in eerste instantie op onze collega’s en op de ontwerpers die verantwoordelijk zijn voor de inrichting van de stad. Met de lijst geven we het thema meer handen en voeten. Zo krijgen we er allemaal meer grip op.’
Nieuwe aandacht
Wat zijn die zaken die ervoor zorgen dat onze stad gezond gedrag bevordert? De lijst heeft verschillende categorieën, zoals ‘rookvrije generatie’, ‘meer groen’ en ‘meer bewegen’. Maar hoe vertaalt zich dat in de praktijk? Nicole legt uit: ‘Parken en speeltoestellen voor kinderen liggen daarbij voor de hand. Vrij nieuw zijn de watertappunten die nu op verschillende plekken geplaatst worden. Maar we denken ook aan fruit- en notenbomen waar mensen van kunnen plukken, muurschilderingen met een gezonde uitstraling, speeltoestellen voor volwassenen, groene routes en fietspaden die ook geschikt zijn voor skaters. Voor ouderen kan een bankje halverwege de route naar de winkel het verschil maken zodat ze langer in hun huis kunnen blijven wonen. Er is veel mogelijk.’ Jan: ‘Het is geen nieuw thema, maar we hebben met de checklist gekozen voor een nieuwe invalshoek om de aandacht voor gezondheid te vernieuwen.’
De Checklist Gezonde Leefomgeving is een praatdocument, bedoeld om het gesprek op gang te krijgen. Het is dus geen instrument om projecten te toetsen ten behoeve van een keurmerk, maar wel een handige tool om gezondheid mee te nemen in stedelijke projecten. Interesse in de Checklist Gezonde Leefomgeving? Vraag de lijst op bij Nicole van Winden (njm.vanwinden@rotterdam.nl) of Jan Meijdam (jc.meijdam@rotterdam.nl).
