Fitavie laat ouderen langer zelfstandig thuis wonen

Kwetsbare ouderen langer zelfstandig thuis laten wonen door laagdrempelige beweegoefeningen. Dat is de missie van Ronald van Tol, de bedenker van beweegapp Fitavie. ‘Ouderen kunnen vaak nog meer dan ze zelf denken.’

Het verhaal van Fitavie begint in 2011 met de oma van Ronald van Tol. Zij lijdt aan dementie en zit in een verpleeghuis. Van Tol – werkzaam op het snijvlak van sport en zorg – merkt op dat er weinig aan beweging wordt gedaan met zijn oma. Als hij haar mee naar buiten neemt, fleurt ze op. Hetzelfde gebeurt als het haar lukt om zelf haar jas aan te trekken of op te staan uit haar stoel. Ooit wil hij daar iets mee, bedenkt Van Tol zich.

In de jaren daarna slokken zijn reguliere werkzaamheden zijn tijd op. Tot hij in 2016 op sportcentrum Papendal een congres bijwoont waar hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder spreekt over het belang van bewegen voor ouderen. ‘Dat verhaal matchte perfect met wat ik in mijn hoofd had,’ vertelt Van Tol. ‘Toen besloot ik om vol voor mijn idee te gaan.’

Algemene dagelijkse levensverrichtingen

Van Tol wil een beweegprogramma ontwikkelen waardoor kwetsbare ouderen langer zelfstandig thuis kunnen wonen. Het uitvoeren van algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL) vormt daarbij het uitgangspunt. ‘Dingen als traplopen, tuinieren, koken of boodschappen doen. Maar ook nóg simpelere dingen als opstaan uit je stoel of zelf je jas aantrekken. Daarvoor heb je voldoende balans, spierkracht en fijne motoriek nodig. Die zaken kun je verbeteren met eenvoudige, laagdrempelige oefeningen. Bewegen wordt dus niet ingezet als doel, want daar zitten veel ouderen niet meer op te wachten. Het wordt anders als je beweging inzet als middel om dagelijkse dingen te kunnen blijven doen. Ouderen kunnen vaak nog meer dan ze zelf denken. Ze moeten alleen even de drempel over.’

Wasknijpers en schuursponsjes

In samenwerking met een team van diverse beweegtherapeuten stelt Van Tol oefeningen samen. Zijn eisen: de oefeningen moet leuk en veilig zijn, er moet bewezen zijn dat het werkt en ze moeten thuis uitgevoerd kunnen worden. Zo ontstaan oefeningen waarbij zaken als schuursponsjes, wasknijpers en pennen nodig zijn. Stuk voor stuk zijn ze als korte video beschikbaar in de app, zodat ouderen kunnen zien wat ze moeten doen. Doordat Fitavie in 2018 de landelijke SBIR-innovatiecompetitie ‘kwetsbare doelgroepen’ van het ministerie van VWS wint, kan Van Tol extra onderzoek doen onder ouderen en mantelzorgers.

Unieke drie-eenheid

In januari 2019 verschijnt Fitavie op de markt als app voor smartphone en tablet. Een jaar later wordt het concept genomineerd voor de Nationale Zorginnovatieprijs 2020. Van Tol: ‘Wat Fitavie onderscheidt, is een combinatie van drie eigenschappen. Allereerst dat we beweging gebruiken als doel om dagelijkse handelingen te kunnen blijven doen. Ook hebben we aparte modules met aandacht voor valpreventie en voor mensen met dementie. Daarnaast passen we machine learning toe. Ouderen hebben zelf invloed op het niveau van de oefeningen. Het programma vraagt hen na elke oefening wat ze van het niveau vonden en past het programma aan op basis van de feedback. De app heeft 165 variaties aan oefeningen. Zo wordt Fitavie echt een coach van de gebruikers. Bovendien kunnen de ouderen de oefeningen doen waar en wanneer ze willen.’

Spierpijn

De eerste succesverhalen zijn er al. Zo had Van Tol onlangs contact met een vrouw van 78 die spierpijn had na de oefeningen en zich zorgen maakte. ‘Toen heb ik haar gebeld om uit te leggen dat dat juist fantastisch is. Ze maakt nog progressie, en dat op die leeftijd! Dat vond ze prachtig om te horen.’ Of neem de 75-jarige Joke, die balansproblemen kreeg en daardoor haar kleinkinderen niet meer van school durfde te halen met de fiets. ‘Dankzij Fitavie is haar balans flink verbeterd, waardoor ze weer het zelfvertrouwen heeft om haar kleinkinderen op te halen. Dat soort persoonlijke verhalen zijn mijn grote drijfveer.’

Samenwerking met zorgprofessionals

Daarnaast beseft Van Tol dat hij met Fitavie de druk op de zorg kan verminderen. Dat is al ingezien door zorgverzekeraar VGZ, waarmee Fitavie samenwerkt. ‘Daarnaast zoek ik graag de samenwerking met andere zorgverzekeraars en -professionals. Voor fysiotherapeuten kan Fitavie een ondersteunende tool zijn, mede doordat zij via de app de progressie van hun cliënten kunnen volgen. Ook voor verpleeghuizen en dagbestedingen kan ons programma gebruikt worden, zeker als Fitavie binnenkort ook beschikbaar is op desktop. Samen kunnen we nog heel veel kwetsbare ouderen helpen om langer zelfstandig te blijven.’

De beweegapp Fitavie gratis uitproberen?

Rotterdammers die verzekerd zijn via het VGZ Rotterdampakket kunnen tijdelijk drie maanden gratis gebruik maken van Fitavie. De gemeente Rotterdam beschikt nog over zo’n honderd Fitavie-licenties voor kwetsbare ouderen. Interesse? Vraag een gratis abonnement aan op www.abofit.nl/vgz. Eerst 5 beweegoefeningen uitproberen? Ga dan naar www.vgz.nl/beterbewegen.

Meer weten over, kennismaken of samenwerken met Fitavie? Bezoek dan de website van Fitavie of neem contact op met eigenaar Ronald van Tol.