Tegenprestatie goed voor gezondheid
Mensen die een tegenprestatie leveren voor het krijgen van een uitkering zitten lekkerder in hun vel. Dit blijkt uit een Rotterdams experiment, waarin werkzoekenden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt de ruimte krijgen om te werken aan hun eigen gezondheid.
De Rotterdamse aanpak richt zich op werkzoekenden die geen re-integratietraject (meer) krijgen aangeboden omdat hun afstand tot de arbeidsmarkt te groot is. Vaak kampen zij met meerdere soorten problemen, onder meer op het gebied van gezondheid. Juist het werken aan hun eigen gezondheid wordt nu ook aangemerkt als (verplichte) tegenprestatie voor het krijgen van een uitkering. ‘Met succes,’ zegt Annette Straver, senior beleidsadviseur bij de gemeente Rotterdam. ‘Deelnemers knappen echt op zodra ze actiever worden.’
Voor de hand
Volgens Annette is het op zich een eenvoudige truc. Maak bij een gezamenlijke gezondheidsbevorderingsaanpak gebruik van de door de gemeente verwachte tegenprestatie, de expertise van het welzijnswerk en kennis over preventie. Zo is de uitvoering van drie wetten – de Participatiewet, de Wet maatschappelijke ondersteuning en de Wet Publieke Gezondheid – aan elkaar gekoppeld. ‘Eigenlijk ligt deze koppeling van uitvoering voor de hand. Het gaat steeds om dezelfde mensen.’
Belangrijke rol welzijnswerk
Van oktober 2016 tot eind 2017 werkten bijna zeshonderd werkzoekenden aan hun gezondheid. Zij zijn gaan bewegen, gezonder gaan eten of hebben deelgenomen aan trainingen om hun mentale gezondheid te verbeteren. Tegelijkertijd voerden zij gesprekken met hun ‘leefstijlcoach’ bij het welzijnswerk. Annette: ‘Welzijnswerkers spelen een belangrijke rol. Zij kennen de doelgroep, weten deze mensen te motiveren. Het toewerken naar een gezondere leefstijl heeft mensen echt geactiveerd.’
Positieve verandering
VGZ is nauw betrokken bij de Rotterdamse aanpak. Deze zorgverzekeraar biedt het Rotterdampakket aan, een zorgverzekering voor Rotterdammers. Veel inwoners van de stad van wie een tegenprestatie wordt verwacht, maken gebruik van dit Rotterdampakket. Op het contract dat de gemeente met VGZ sloot zijn social return-afspraken gemaakt. Daar wordt de nieuwe gezondheidsaanpak uit gefinancierd. Annette: ‘De deelnemers zijn zeer positief over het traject dat ze volgden, blijkt uit onderzoek. We zien significant positieve veranderingen op het gebied van gezondheid en leefstijl, zorg- en medicijngebruik en welbevinden.’
Succes en potentie
Volgens Annette verdient de aanpak navolging. Die komt er dus ook in Rotterdam, waar dit najaar weer zo’n achthonderd werkzoekenden starten met een gezondheidsprogramma bij welzijnsorganisaties. ‘Dat is goed nieuws voor hen en goed nieuws voor de stad. Het verbinden van gezondheidsbevordering aan de tegenprestatie is in Rotterdam een succes. Deze aanpak heeft potentie, ook in andere gemeenten.’
Annette Straver, senior beleidsadviseur bij de gemeente Rotterdam, schreef een artikel over de succesvolle aanpak van de tegenprestatie binnen Rotterdam. Haar artikel werd gepubliceerd in het Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen. Het onderzoeksrapport vind je hier.
