Blog Patrick: Iemand koffie?

In zijn (voorlopig laatste) blog voor dit platform zoomt Patrick van Luijk in op het effect van koffie op je slaap. Ook vertelt hij meer over hoe hij zijn rol als ambassadeur van Gezond010 gaat invullen.

‘Zo… Koffie?’ Het is vaak de eerste vraag die wordt gesteld als je een afspraak hebt. “Nee, doe maar iets anders”, zeg ik dan. Ik vind koffie niet lekker. Een jaar of tien geleden bleek bovendien uit een genetische test dat mijn lever koffie niet goed afbreekt. Het kost mijn lichaam veel energie. Dat maakte koffie drinken niet aantrekkelijker voor mij, ook al had ik er tijdens mijn sportcarrière baat bij kunnen hebben. Cafeïne helpt om beter te concentreren en te presteren. Daarom slikte ik wel eens cafeïnepillen, maar die hadden op mij minder effect dan op mijn collega’s.

Koffie en ik, het is dus geen gelukkig huwelijk. Dat andere mensen koffie drinken, daar heb ik alle begrip voor. Naast dat je het lekker kan vinden, geeft cafeïne een gevoel van verhoogde energie en verdrijft het een gevoel van vermoeidheid. Koffie zonder suiker staat zelfs in de Schijf van Vijf. Het advies is maximaal twee tot vier koppen per dag.

Van veel mensen hoor ik dat ze meer drinken dan die twee tot vier kopjes. En dat ze in de avond nog één of twee bakkies nemen. Vaak onbewust, zonder te beseffen welk effect het heeft. Als ik dat hoor, denk ik altijd aan een inzicht dat ik ooit kreeg over het effect dat koffie heeft op slaap. Dat inzicht kreeg ik via het boek “Why we sleep” van Matthew Walker, een Engelse hoogleraar neurowetenschappen en psychologie.

Koffie, ‘legale drugs’

Walker noemt koffie “de grootste legale drug die bestaat”. Dat is misschien een beetje gechargeerd, maar feit is dat cafeïne lange tijd doorwerkt in je hersenen. De helft van de cafeïne wordt binnen 5 tot 6 uur afgebroken, maar een kwart is 12 uur later nog actief. Oftewel: wanneer je om twaalf uur ’s middags koffie drinkt, werkt een groot deel daarvan om middernacht nog altijd.

Dat komt, en nu wordt het een beetje technisch, doordat cafeïne de receptoren in je hersenen blokkeert die het stofje adenosine zouden moeten opvangen. Adenosine bouwt zich gedurende de dag op in je lichaam. Op het hoogtepunt voel je slaapdruk en ben je zo moe dat je wilt slapen. Een gezond en natuurlijk proces. Cafeïne blokkeert die receptoren, waardoor je wel vermoeid bént, maar het niet vóelt. Het zou best kunnen dat je voor je gevoel goed slaapt, maar onderzoek van Walker heeft aangetoond dat je minder diep slaapt. Walker legt het in onderstaande video heel helder uit.

 

Een logisch gevolg is dat je de dag erna extra koffie drinkt, omdat je je vermoeider voelt. Zo kom je in een vicieuze cirkel. Je gaat steeds slechter slapen en je prestaties lijden eronder. Kun je dan zeggen dat cafeïne bijdraagt aan het over je grenzen gaan? Wellicht. Wie zich fitter en minder gejaagd wil voelen, kan in ieder geval beginnen bij het verminderen van het aantal kopjes koffie per dag. Kijk eens hoe je je daarbij voelt. Het advies van Walker: gebruik het ’s ochtends als je het nodig hebt, maar drink je laatste zeker 14 uur voordat je gaat slapen.

Nieuwe invulling van ambassadeursrol

Ik ben benieuwd wie van jullie nu bewuster koffie gaan drinken. Dat hoop ik snel te horen. Bijvoorbeeld wanneer ik bij jullie langskom in de nieuwe rol die ik als ambassadeur ga vervullen. Daarom stop ik met deze columns. Ik wil mij als ambassadeur graag inzetten om onze partners en mooie initiatieven een podium te geven. Ik ga graag in gesprek met organisaties die mooie dingen doen op het gebied van leefstijl en gezondheid voor de stad. In alle vormen. Ik ben benieuwd naar jullie organisatie, jullie werk, jullie visie en de gezondheidsuitdagingen in de stad. In welke vorm dat straks terug te zien is op dit platform, maken we snel bekend. En als we straks een afspraak hebben, dan hierbij vast het antwoord op jullie eerste vraag: doe mij maar een watertje.

 

Patrick van Luijk
Ambassadeur Gezond010